We zouden kunnen de filosofische toer opgaan en ons afvragen wat dat is : “waarheid”. Kunnen we de “waarheid” ooit echt volledig vatten? Als geschiedkundige ondervond ik aan den lijve hoe moeilijk het was om gebeurtenissen te reconstrueren op basis van vaak onbetrouwbare en subjectieve getuigenissen. Hier een stoffig boek uit 1623, mijnheer Verhulst, veel succes met uw thesis.Het is een ongelooflijk fascinerend gegeven en al zeker in deze tijden – waarin onze media andere belangen lijken te behartigen dan het achterhalen van pure feiten. Waar feiten verdraaid worden of verzwegen – waar de klik op de link en de reclame-inkomsten belangrijker zijn geworden dan het weergeven wat er echt gebeurd is. Waar iedereen via sociale media “zijn eigen waarheid” kan verkondigen.
En dat vind ik nu zo fascinerend. Ik geloof erin dat de enige echte waarheid bestaat. Het antwoord op de meest prangende vragen is er.
Is er leven na de dood, is er op dit ogenblik buitenaards leven op aarde, wie vermoordde JFK, … het enige echte antwoord bestaat. Het is een Ja, een Nee, of een naam. Maar toch hebben deze drie onderwerpen samen honderdduizenden boeken geïnspireerd. Boeken vol speculatie, maar weinig echte antwoorden.
Vandaar ook mijn fascinatie met de wetenschap, met astronomie en fysica, allemaal vakgebieden met miljoenen mensen op zoek naar waarheid.
Mechanisch vs Psychologisch
Zo ook in (digitaal) sporenonderzoek – daar zit je in de bevoorrechte positie dat de gebeurtenissen meestal vrij recent zijn. En toch is het zo ontzettend moeilijk om een reconstructie te maken van wat er zich precies heeft afgespeeld.
Je hebt altijd 2 componenten om een bepaalde gebeurtenis te verklaren : de mechanische en de psychologische.
Neem het voorbeeld van een auto-ongeval : twee voertuigen knallen tegen elkaar in het midden van een druk kruispunt. Als we het ongeval pogen te reconstrueren kijken we eerst naar de mechanische component- waarin we de waarheid wiskundig kunnen reconstrueren.
Beide auto’s reden een bepaalde snelheid, raakten elkaar in een bepaalde hoek en de verkeerslichten waren ofwel rood,groen, oranje of defect.
De mechanische component zegt ons HOE iets is gebeurd. En misschien ook WAAROM (stel dat het licht defect is)
Dan is er de psychologische component – wat ging er om in het brein van de twee betrokken partijen. Was de bestuurder afgeleid of gehaast? Deze component proberen vatten is bijzonder moeilijk. Er zijn studies gedaan naar de betrouwbaarheid van ooggetuigen bij verkeersongevallen en het blijkt dat het geheugen van mensen bijzonder onbetrouwbaar blijkt. Tien mensen die net getuige waren van hetzelfde ongeval vertellen tien verschillende verhalen waarbij zelfs elementaire zaken zoals de kleur van de wagens sterk uiteenlopen.
Terug naar het digitale sporenonderzoek – we kunnen inderdaad mechanisch en objectief bepaalde “artefacten” zoals dat heet terugvinden. Maar wat gaat er op dat moment om in het brein van de gebruiker? Dat is mijns inziens even belangrijk om de mechanische artefacten te kunnen kaderen.
Een wetenschap en een kunst
En dat is ook waarom ze zeggen dat ‘digital forensics’- ons vak- zowel een wetenschap als een kunst is. Ervaren onderzoekers zullen dat allemaal beamen , maar als je een paar honderd dossiers achter de kiezen hebt dan ontwikkel je een soort intuïtie.
Nu, dat klinkt verre van wetenschappelijk, maar het is alsof je kan beginnen in het brein te kijken van de persoon wiens laptop of PC wordt onderzocht. Je ziet iets, en je weet plots waar je moet zoeken.
Ik was onlangs naar een logbestand aan het kijken en het viel mij op dat er zo WEINIG logs waren in vergelijking met de honderden andere keren dat ik zo’n log opendeed. Ik deed andere logs open en daar weer hetzelfde. Nochtans op een computer die al lang in gebruik was. Als je dan dieper graaft kwam ik er op uit dat de gebruiker binnen Windows een zoekactie had gedaan naar “*.log” en dat hij manueel bezwarend materiaal uit die bestanden heeft gehaald. Heel subtiel.
Ik vond dan een “Volume Shadow Copy” (kortgezegd een soort backup van het systeem dat Windows in de achtergrond klaarzet) terug van net voor de manipulaties, deed dan een crosscheck tussen alle logs voor en na de backup en ik had exact die lijnen die die persoon had verwijderd.
Een onervaren onderzoeker of iemand die een standaard-tool gebruikt ziet dit gewoon niet.
Enkel iemand die al naar honderden computers heeft gekeken zou dit mogelijk kunnen zien.
Om maar te zeggen dat de waarheid ook in ons vak bijzonder moeilijk te reconstrueren is- zelfs al zijn de sporen nog vers. En nog moeilijker om ze te communiceren in een rapport. Daarover meer in deel 2.
Leave a Reply
Want to join the discussion?Feel free to contribute!